การขัดเกลาทางสังคม

การขัดเกลาทางสังคม

เมื่อมนุษย์เกิดและเติบโตขึ้นมานั้น มนุษย์ต้องเรียนรู้วัฒนธรรมและวิถีชีวิตของผู้คน ในสังคม โดยต้องรู้จักเรียนรู้และปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมรอบตัวอยู่ตลอดเวลา ซึ่งจะหล่อหลอมเป็นบุคลิกภาพของบุคคลนั้นต่อไป

ความหมายของการขัดเกลาทางสังคม

การขัดเกลาทางสังคมเป็นกระบวนการทางสังคมที่เกิดขึ้นพร้อมกับกระบวนการทางจิตวิทยาที่จะทำให้สมาชิกในสังคมได้เรียนรู้ ยอมรับค่านิยม กฎเกณฑ์ วัฒนธรรม ระเบียบแบบแผนที่สังคมได้กำหนดไว้เพื่อให้บุคคลสามารถพัฒนาบุคลิกภาพและปรับตัว ให้เป็นสมาชิกในสังคมที่สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างสงบสุข

จุดมุ่งหมายของการขัดเกลาทางสังคม

1. เพื่อให้รู้จักบทบาทต่างๆ ในสังคม การเรียนรู้บทบาทต่างๆ ของคนในสังคม จะช่วยให้บุคคลสามารถปฏิบัติตนตามสถานภาพของตนเองและอยู่ร่วมกับบุคคลอื่นได้ เช่น พ่อแม่ต้องทำตัวเป็นแบบอย่างที่ดีต่อลูก ลูกต้องขยันเรียน สนใจ ใฝ่หาความรู้และเชื่อฟังพ่อแม่ เป็นต้น

2. เพื่อปลูกฝังระเบียบวินัย การปลูกฝังระเบียบวินัยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้บุคคล ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่สังคมกำหนดหรือวางไว้เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย หรือเพื่อประโยชน์ของตัวบุคคลนั้นเอง เช่น การต่อแถวเพื่อซื้ออาหาร การข้ามถนนโดยใช้สะพานลอยหรือทางม้าลาย เป็นต้น

3. เพื่อปลูกฝังความมุ่งมั่นตั้งใจ เป็นการปลูกฝังค่านิยมของสังคมซึ่งจะทำให้บุคคล มีกำลังใจในการประพฤติปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ระเบียบวินัยต่างๆ เพื่อให้บรรลุ ตามเป้าหมายที่วางไว้ เช่น นักเรียนที่อยากประกอบอาชีพแพทย์ก็จะขยัน และมีความตั้งใจเรียนเพื่อให้ผลการเรียนดี เป็นต้น

4. เพื่อให้สมาชิกในสังคมเกิดความชำนาญและเพิ่มทักษะในการทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่นใน สังคม ด้วยการอบรมให้สมาชิกในสังคมรู้จักคิดที่จะกระทำเพื่อผู้อื่น รักในการช่วยเหลือผู้อื่น ยอมรับและเคารพในความแตกต่างทางด้านต่างๆ ของบุคคล เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

วิธีการขัดเกลาทางสังคม

1. การขัดเกลาทางตรง เป็นการชี้แนะแนวทางให้บุคคลประพฤติปฏิบัติตามกฎระเบียบที่ กลุ่มสังคมกำหนดไว้ให้ถูกต้องเหมาะสม เช่น การบอกเล่า อบรม ดุด่า ชมเชย ให้กำลังใจ เป็นต้น โดยวิธีการขัดเกลาโดยตรงหรืออย่างจงใจนี้จะมีผลต่อการพัฒนา บุคลิกภาพของบุคคลเป็นอย่างมาก

2. การขัดเกลาทางอ้อม เป็นการขัดเกลาซึ่งบุคคลจะประพฤติตามจากการสังเกต หรือเรียนรู้จากการกระทำ เช่น พ่อแม่แอบหยิบของในร้านค้า ลูกก็จะเลียนแบบ โดยไม่คิดว่าเป็นสิ่งผิด เด็กพูดคำหยาบตามกลุ่มเพื่อน การอ่านหนังสือพิมพ์ การดูข่าวสารทางโทรทัศน์ การชมนิทรรศการ การดูสารคดี การศึกษาข้อมูล จากอินเตอร์เน็ต เป็นต้น

ตัวแทนของการขัดเกลาทางสังคม

1. ครอบครัว ครอบครัวมีบทบาทในการอบรมสั่งสอนเด็กมากที่สุด โดยบุคคล ในครอบครัว เช่น พ่อแม่ ญาติพี่น้อง ผู้ปกครอง จะเป็นบุคคลแรกที่ให้การอบรม สั่งสอนเด็ก ซึ่งถือว่ามีอิทธิพลต่อทัศนคติ และบุคลิกภาพของเด็กเป็นอย่างมาก

2. ครูอาจารย์ เป็นบุคคลที่มีความใกล้ชิดกับเด็กและมีหน้าที่โดยตรงในการอบรม สั่งสอนสมาชิกในสังคมให้มีความรู้และรู้จักกฎเกณฑ์ วัฒนธรรมต่างๆ ของสังคม ครูจึงเป็นผู้ที่มีบทบาทในการขัดเกลาทางสังคมต่อบุคคลและอบรมสั่งสอนบุคคล ให้มีความรู้ด้วยในขณะเดียวกัน

3. กลุ่มเพื่อน กลุ่มเพื่อนจะมีอิทธิพลต่อการขัดเกลาทางสังคมในวัยรุ่นเป็นอย่างมาก เนื่องจากวัยรุ่นมักเชื่อเพื่อน และนิยมทำสิ่งต่างๆ ตามกัน การยึดถือเพื่อน เป็นแนวทางในการปฏิบัติเช่นนี้ ก็เพื่อให้เป็นที่ยอมรับและแสดงความเป็น พวกเดียวกัน ซึ่งสามารถชักจูงกันไปในทางที่ดีหรือไม่ดีได้ ดังนั้นจึงควรเลือกคบเพื่อนที่มี ความประพฤติและปฏิบัติตัวดี

4. กลุ่มเพื่อนร่วมอาชีพ เมื่อบุคคลประกอบอาชีพก็จะต้องพบปะผู้คนและมีเพื่อน ร่วมประกอบอาชีพเดียวกันหรือเพื่อนร่วมงาน ซึ่งบุคคลจะต้องเรียนรู้ความคิด ทัศนคติ และปรับตัวตามาระเบียบกฎเกณฑ์ของกลุ่มอาชีพให้ถูกต้องเหมาะสม

5. สื่อมวลชน ปัจจุบันสื่อมวลชนมีอิทธิพลต่อบุคคลทุกเพศทุกวัย เนื่องจากสื่อมวลชน สามารถเข้าถึงบุคคลได้จากสื่อทางวิทยุโทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ ฯลฯ ซึ่งบุคคล จะซึมซับและรับเอาความคิด ทัศนคติต่างๆ ไปประยุกต์ในการประพฤติปฏิบัติตน

6. กลุ่มทางศาสนา กลุ่มหรือตัวแทนทางศาสนา เช่น พระสงฆ์ นักบวช ผู้เผยแผ่

หลักธรรมทางศาสนามีส่วนสาคัญในการขัดเกลาทางสังคม เนื่องจากบุคคลจะนับถือและปฏิบัติตาม หลักธรรมคาสอนของศาสนา อีกทั้งกฎหมายที่บัญญัติขึ้นใช้ในสังคมก็มีพื้นฐานมาจากหลักธรรมทาง ศาสนา ดังนั้นหลักธรรมทางศาสนาจึงมีอิทธิพลในการขัดเกลาทางสังคมต่อบุคคลในรูปของ ขนบธรรมเนียมประเพณีและหลักปฏิบัติในสังคม บุคคลจะได้รับการขัดเกลาทางสังคมจากกลุ่มต่างๆ ตั้งแต่เกิดจนตาย ให้มีทัศนคติ ค่านิยม และการประพฤติปฏิบัติที่เหมาะสม โดยค่อยๆ หล่อหลอมบุคลิกภาพของบุคคลให้เป็นไป ตามที่สังคมต้องการ เพื่อให้บุคคลสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างสงบสุขและทำให้สังคมมี ความเป็นระเบียบเรียบร้อย

คำถามหน่วยที่ 1  การขัดเกลาทางสังคม  (ทำในสมุด)

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามจากใบความรู้

1. การขัดเกลาทางสังคม หมายถึง..................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. การขัดเกลาทางสังคมมีจุดมุ่งหมายอย่างไร................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. จงยกตัวอย่างการมีระเบียบวินัยในสังคมอย่างน้อย 3 ข้อ

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4. วิธีการขัดเกลาทางสังคมมีกี่วิธี อะไรบ้าง

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

5. การอบรม การบอกเล่า การดุด่า หมายถึง...................................................................................

6. การขัดเกลาทางอ้อมหมายถึง......................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7. ตัวแทนการขัดเกลาทางสังคม ได้แก่..........................................................................................

8. ครอบครัวขัดเกลาทางสังคมได้โดย............................................................................................

9. ตัวแทนที่มีอิทธิพลต่อบุคคลทุกเพศทุกวัยคือ.............................................................................

10. ศาสนามีอิทธิพลในการขัดเกลาทางสังคมในรูปแบบ...............................................................